5 vragen over boostervaccinaties
Deze week is een nieuwe boostercampagne begonnen. De komende maanden kan iedereen boven de 12 jaar een herhaalprik krijgen. Maar waarom is dit nodig? We vroegen het aan hoogleraar Vaccinologie Cécile van Els.
- Waarom hebben we nu weer een herhaalprik nodig?
- Waarom is deze herhaalprik aangepast voor omikron als er straks weer een nieuwe variant kan opduiken?
- Hoe vaak moeten we dit nog herhalen, denk je dat we ooit zonder boosters kunnen?
- Zijn al die prikken niet slecht voor het immuunsysteem?
- Is het ook zinvol om een herhaalprik te nemen als je niet onder een kwetsbare doelgroep valt?
Waarom hebben we nu weer een herhaalprik nodig?
“De immuniteit die we hebben opgebouwd door eerdere vaccinaties of besmettingen ebt na verloop van tijd langzaam weg. Met een herhaalprik kun je het immuunsysteem weer even wakker schudden, en je immuniteit voor een bepaalde periode opkrikken naar een hoger niveau dan daarvoor. Dit zorgt ervoor dat je lichaam in de wintermaanden klaarstaat om het virus snel aan te pakken als je het tegenkomt, en daardoor is de kans kleiner dat je ernstig ziek wordt of het virus doorgeeft. In dit geval is de herhaalprik ook nog eens aangepast. Het boodschapper-RNA (mRNA, de moleculen die ervoor zorgen dat je DNA wordt omgezet in eiwitten, red) voor het spike-eiwit van de omikronvariant is toegevoegd aan de bestaande prik, en hierdoor geef je je immuunsysteem nieuwe informatie die het van eerdere vaccins nog niet kreeg.”
Waarom is deze herhaalprik aangepast voor omikron als er straks weer een nieuwe variant kan opduiken?
“Op dit moment is het meest dominante virus nog altijd de omikron-variant, en we zien dat eerdere vaccins daar toch iets minder effectief tegen zijn. Dus hebben de fabrikanten besloten om het mRNA van de spike-eiwitten van het oorspronkelijke Wuhan-coronavirus en de omikron-variant te combineren in een zogenaamd ‘bivalent’ vaccin. Deze twee soorten spike-eiwitten verschillen maar een klein beetje, maar de combinatie geeft je immuunsysteem de kans om zowel verschillen als overeenkomsten tussen de eiwitten goed te leren kennen en hier reacties tegen te ontwikkelen. Uit de testen met dit nieuwe vaccin bleek dat de proefpersonen hierdoor een bredere immuniteit ontwikkelden. Ze hadden niet alleen meer beschermende antistoffen tegen omikron, maar ook tegen alle oude varianten. En dat geeft ons hoop dat dit vaccin een eventueel toekomstige variant ook goed kan tegenhouden.”
Hoe vaak moeten we dit nog herhalen, denk je dat we ooit zonder boosters kunnen?
“Hoe vaak we nog moeten boosteren is lastig te voorspellen. Het grote verschil van deze herhaalcampagne is dat we al beginnen met prikken voor de besmettingen oplopen. Op deze manier proberen we een nieuwe piek van besmettingen voor te zijn en te onderdrukken. De hoop is dat ons immuunsysteem op termijn een voldoende sterke, brede basis aan geheugencellen tegen corona heeft ontwikkeld die effectief je immuniteit kan opkrikken bij een infectie, dat we niet voortdurend een herhaalprik nodig hebben om SARS-COV-2 af te slaan. Als dat gebeurt, zijn herhaalprikken wellicht alleen nog nodig om de meest kwetsbare mensen te beschermen, zoals we dat nu ook met de jaarlijkse griepprik doen.”
Zijn al die prikken niet slecht voor het immuunsysteem?
“Ons immuunsysteem kan best veel hebben, we komen dagelijks ten slotte ook ontzettend veel ziekmakers tegen die het lichaam moet afweren. Dus zo’n herhaalprik kan in principe geen kwaad. Je moet alleen niet te snel achter elkaar gaan boosteren. Als je als gezond persoon bijvoorbeeld elke drie maanden zo’n prik krijgt dan is je immuunsysteem nog te actief, en blijft het boostereffect weg. Dat effect zie je pas na ongeveer 6 maanden weer. Voor mensen met een kwetsbare gezondheid ligt het anders, die hebben die extra prikken juist nodig om genoeg bescherming op te bouwen. Je moet er dus slim mee omgaan en per groep kijken wat het meeste effect heeft.”
Is het ook zinvol om een herhaalprik te nemen als je niet onder een kwetsbare doelgroep valt?
“Het is zeker nuttig om een herhaalprik te halen. De prik zorgt ervoor dat er minder virus rond zal gaan, en als je het toch krijgt word je minder ziek en geef je het minder snel door aan anderen. Zo kunnen we kwetsbaren in de samenleving beschermen en er hopelijk voor zorgen dat iedereen gewoon kan blijven werken en reizen. Maar ik kan me zeker voorstellen dat er gezonde mensen zijn die twijfelen. Tegen die mensen zou ik zeggen: zet alle informatie die je kunt vinden op een rijtje, en maak zelf een afweging. Hoe belangrijk is het bijvoorbeeld dat je je werk de komende maanden niet hoeft af te zeggen omdat je ziek bent? Check dan wel goed of de informatie correct is. Je kunt hiervoor bijvoorbeeld bellen met de Twijfeltelefoon, zij kunnen je zeker helpen.”
