In 2019 verloor een negentienjarige jongen uit Bristol, Groot-Brittannië, langzaam zijn zicht en gehoor. De oorzaak bleek een jarenlang slecht dieet. Hij leed aan verborgen honger: een tekort aan een of meerdere vitamines en mineralen. Dat kan ernstige gevolgen hebben zonder directe symptomen. Dit jaar willen wij voor iGEM, een internationale competitie in synthetische biologie, verborgen honger zichtbaar maken door een toegankelijke vitaminetest te ontwikkelen.

Ondanks dat vitamines en mineralen enkel nodig zijn in zeer kleine hoeveelheden, heeft een tekort toch grote consequenties. Zo kunnen kinderen blind worden, een groeiachterstand oplopen of bloedarmoede krijgen als zij te lang bloot worden gesteld aan een vitaminetekort. Maar liefst een op de drie mensen lijdt aan onzichtbare honger volgens schattingen van de wereldgezondheidsorganisatie.

Testen of mensen voldoende vitamines in hun bloed hebben kan op dit moment alleen met dure apparatuur in goed uitgeruste laboratoria. En laat dat nou precies zijn waar in veel landen geen geld voor is. Wij willen er daarom met onze vitaminedetectietest voor zorgen dat ook in landen met een laag inkomen testen toegankelijk is, omdat de verborgen honger juist vaker voorkomt in lage inkomenslanden in Zuid-Azie en Sub-Sahara Afrika.

Op biotechnologie.nl bloggen drie Nederlandse teams over hun deelname aan de iGEM competitie. Lees hier meer

Het toegankelijker maken van testen willen wij realiseren met onze goedkopere en simpelere vitaminedetectietest. Die test lijkt op een corona zelftest. Een verschil is dat voor onze test bloed nodig is. De arts prikt een beetje bloed met een kleine naald en brengt dat bloed aan op de teststrip. Na 45 minuten vindt er kleurverandering plaats op de test en weet de patiënt of hij een vitaminetekort heeft. Hoe groter de kleurverandering, des te meer vitamines er in het bloed van de patiënt aanwezig zijn.

Het geheime wapen van de test ‘de reden dat de kleurverandering optreedt’ zijn zogenoemde aptameren. Dat zijn RNA-moleculen die in een bepaalde vorm vouwen en zo een specifiek vitamine vastgrijpen. Daar komt ook de naam van onze vitaminetest vandaan: AptaVita: Apta voor aptameren en Vita voor vitamines.

De door ons ontworpen vitaminedetectietest moet de kennis over bevolkingsgezondheid vergroten. Overheden en gezondheidsinstellingen kunnen dan beter geïnformeerde interventieprogramma’s opzetten om verborgen honger te bestrijden zodat mensen zoals de negentienjarige Brit uit Bristol niet meer onnodig hoeven te lijden.

Voor ons is er voorlopig voldoende werk aan de winkel. Ben je benieuwd naar wat wij verder allemaal doen in het lab, maar vooral ook buiten het lab? Lees het in onze volgende blog.