Micro-organismen bestaan in alle soorten en maten. Biotechnologie.nl zet in 2023 elke maand een bijzonder exemplaar in het zonnetje. We trappen af met Deinococcus radiodurans, die als hardnekkigste bacterie op aarde een plekje veroverde in het Guinness Book of World Records.

De dagen zijn kort en de temperatuur is laag. Tijd voor handschoenen, mutsen en sjaals. In de microscopische wereld werkt dat anders. Micro-organismen kunnen heel wat meer hebben dan wij mensen. Neem de rode bacterie Deinococcus radiodurans. Hoewel deze bacterie het liefst bij kamertemperatuur leeft, heeft ze geen probleem met temperaturen van ver onder nul. Russische onderzoekers ontdekten dat de bacterie zelfs bij een temperatuur van -170 graden Celsius overleeft.

Bacterie met back-up

Haar grote weerbaarheid tegen koude is niet het enige bewonderenswaardige aan Deinococcus radiodurans. Ze overleeft ook uitdroging, vacuüm, zuur en, zoals haar naam aangeeft, een hoge dosis straling. Daardoor benoemde het Guinness Book of World Records haar tot de hardnekkigste bacterie op aarde. Vanwege haar talenten zien wetenschappers potentie in Deinococcus radiodurans als schoonmaker van radioactief afval en als proefkonijn voor studies naar buitenaards leven op extreme plekken in ons zonnestelsel, zoals Europa, een van Jupiters manen.

De reden dat deze bacterie zo veerkrachtig is? Dat heeft allemaal te maken met haar DNA. Deinococcus radiodurans heeft een zeer efficiënt en snel werkend DNA-reparatiesysteem. Bovendien bevatten haar cellen vier tot tien kopieën van al het DNA, een soort back-up van alle genetische informatie. Wanneer er bijvoorbeeld door straling foutjes ontstaan in het DNA, gebruikt ze de back-up om die fouten te herstellen.